IZM

Nazizm – komunizm – relatywizm

Wiek XX, który po Odrodzeniu, Oświeceniu, rewolucji naukowo-przemysłowej i ekspansji nowych XIX wiecznych idei miał być dla świata czasem bezpieczeństwa, wzrostu i prosperity - stał się nieoczekiwanie wiekiem największych katastrof i najokrutniejszych zbrodni w całej dotychczasowej historii ludzkości.

Wiek ten zrodził, a potem zdemaskował dwa zbrodnicze totalitaryzmy i dał początek trzeciemu, może najgroźniejszemu dotąd „izmowi” w historii, bo ukrytemu o wiele lepiej od poprzednich pod hasłami „postępu” i „wolności”.

Istotą wszystkich trzech ateistycznych  „izmów” i tym, co je łączy jest nienawiść do transcendencji (celowo używam ostrego słowa „nienawiść”, a nie „niechęć” czy „negowanie”), transcendencji danej człowiekowi jako wolność do przekraczania w sobie granicy lęku i niemocy.  

Owo przekraczanie jest postawą wiary, czyli przyjęciem rzeczywistości doskonałej, która staje się dla chrześcijanina ideałem i celem życia. Negowanie transcendencji nieuchronnie kieruje człowieka na drogę szukania racji i siły w sobie samym, co prowadzi ostatecznie do unicestwienia istoty człowieczeństwa (zatracenia tajemnicy osoby) i w konsekwencji do katastrofy: człowiek staje się tyranem, klaunem lub popełnia samobójstwo.

Odwieczna walka „o rząd dusz” dziś toczy się między „wiarą w obiektywne dobro” i „wiarą we własne możliwości”.

Chrześcijański ideał, związany silnie z takimi tradycyjnymi wartościami jak rodzina, ochrona każdego ludzkiego życia, obrona słabszych, i bezinteresowne poświęcenie dla miłości, został potraktowany od początku przez dwa totalitaryzmy nie tylko jako cel ataku, ale wprost jako zagrożenie dla ich istnienia.  

Trzeci z „izmów” – relatywizm – bogatszy o doświadczenia swoich poprzedników kontynuuje ten atak w nowy sposób, o wiele doskonalszy i szerzej zakrojony.

Współczesny zaostrzający się spór światopoglądowy, w którego tle występuje zapaść demograficzna i kryzys systemów ubezpieczeń społecznych rozwiniętych państw  oraz brak refleksji nad moralną przyszłością ludzkości i postępujące odchodzenie od tradycyjnych wartości - to już nie pytania o to kiedy zaczyna się ludzkie życie, o to czym jest płeć, wolność wyboru kobiety, kształt rodziny, tylko o istotę człowieczeństwa, kondycję rodzaju ludzkiego i perspektywę jego dalszego rozwoju.

W tych okolicznościach Kościół, broniący zawsze takich wartości jak prawo do życia, wolność i godność każdego człowieka, po Soborze Watykańskim II i pontyfikacie Jana Pawła II i Benedykta XVI – wkroczył w okres niespotykanej dotąd dynamiki cywilizacyjnych zmian, wiekich wyzwań i wielkich oczekiwań. W niespotykanym dotąd zainteresowaniu liberalnych mediów sprawami Kościoła w okresie poprzedzającym wybór nowego papieża  nie trudno było dostrzec chęci wpłynięcia na „ostatniego strażnika zasad”.

Nienawiść „izmów” do transcendencji, postawy wiary, religii i Kościoła wiąże się z tym, że wiedzą one, że niemożliwe jest istnienie obok siebie na dłuższą metę tych dwóch wykluczających się wzajemnie postaw wobec rzeczywistości.

Kościół – obrońca wolności

Kościół od dwóch tysięcy lat broni godności człowieka jsko osoby i jego wolności, wywodząc je z tajemnicy Wcielenia i samopoświęcającej miłości, dlatego w tych najistotniejszych kwestiach nie może dostosowywać swojego stanowiska do tego, co na danym etapie swojego rozwoju odkrywa nauka czy wytwarza technika. Tajemnica świadomego, wolnego bytu, tajemnica osoby ludzkiej wymaga najwyższego szacunku i powinna być zawsze chroniona.

Jaka inna instytucja miałaby odwagę i siłę jednoznacznie wypowiedzieć się w latach szczytu rewolucji seksualnej na Zachodzie (1968 r., dokument Humanae vitae) za naturalną metodą poczęć jako alternatywą dla antykoncepji i namawiać małżonków do powstrzymywania się w pewnych sytuacjach od aktu seksualnego uzasadniając to jednoczącym i uświęcającym relację kobiety i mężczyzny aktem wyższej miłości?

Kto poza Kościołem potrafił wyraźnie powiedzieć, że wagony prezerwatyw to nie ratunek dla chorych na AIDS Afrykańczyków tylko jeszcze silniejsza zachęta do rozwiązłości i wynikających z niej problemów?

Kto jeszcze zdobył się na odważną diagnozę problemów współczesnego świata zachęcając do szukania prawdziwych źródeł problemów ludzkości zamiast poruszać się po powierzchni zjawisk i skupiać na samych objawach?

Kościół jest często atakowany, źle rozumiany i osamotniony w walce o człowieka może dlatego, że coraz trudniej znaleźć mu sojuszników do walki z ludzkim egoizmem, coraz trudniej dziś stawiać człowieka ponad przedmiotem, etykę ponad możliwościami technicznymi, coraz trudniej mówić o tym, że „być” powinno wyprzedzać „posiadać”.

Pół godziny przed telewizorem w niedzielny wieczór, lektura nagłówków pierwszej strony dowolnej gazety albo dziesięć kolejnych bilboardów w drodze do pracy -  wystarczą żeby ocenić kim jest człowiek początku XXI wieku, jakie są jego pragnienia i lęki. Wewnętrzne rozbicie i zmęczenie tłumione są coraz prymitywniejszymi rozrywkami, rosnąca pustka i alienacja ukrywają się pod sportami ekstremalnymi albo egzotycznymi wakacjami, poczucie absurdu i bezsensu przykrywa się udziałem w akcjach charytatywnych a sposobem na rosnącą samotność są społecznościowe portale i rozmowy w hermetycznej grupie znajomych. Kulturę zastępuje popkultura, trud wyboru łagodzą podsuwane listy hitów i bestsellerów, rolę autorytetów przejmują telewizyjni idole. Powstają nowe gałęzie przemysłu i usług dostarczające zagubionemu współczesnemu człowiekowi coraz atrakcyjniejsze atrapy rzeczywistości. Coraz dłużej trwa blok reklamowy w tv, czas trwania umowy na komórkę, okres spłaty kredytu, czas pracy do upragnionej emerytury, coraz krótsze zaś wydaje się życie człowieka w daremnej pogoni za spokojem i odpoczynkiem,  a pytania o sens i treść padają coraz rzadziej. Słowo „skuteczność” zastąpiło „przyzwoitość”, a „cena” wypiera „wartość”.  Znajomości są coraz bardziej powierzchowne i nastawione na zaspokajanie własnych potrzeb, małżeństwa coraz mniej trwałe, dzieci rodzi się coraz mniej, „postępowe” mniejszości w imię „tolerancji” i „prawa do wolności” przy poparciu mediów, ludzi kultury i nauki podważają istotę rodziny, płci, naturalnego poczęcia i naturanej śmierci.  

Ktoś powie, że świat zawsze był mniej więcej taki sam?  Że miał podobne problemy z prawdą, sensem i wolnością, a zmieniały się tylko okoliczności i narzędzia których używał?

Ten „bezwysiłkowy” świat otwierając iluzję nieograniczonych możliwości, podsuwając namiastkę treści, wciągając w kolejne przywiązania i dając przyzwolenie ludzkim słabościom - nazywa to wszystko wolnością wyrażania siebie i prawem do szczęścia.

„Ten świat” ma coraz mniej wątpliwości, stawia coraz mniej pytań i coraz lepiej wie, jak chce wyglądać i jak funkcjonować. Wiadomo przecież co to jest nowoczesność, postęp, demokracja, jakie są potrzeby człowieka i wiadomo kto stanowi zagrożenie dla nowoczesności, postępu i demokracji. Wystarczy odsunąć tych, którzy stoją na przeszkodzie bo myślą inaczej. Zagrożeniem jest ich niezależność. Niezależnie myśląca jednostka to największy wróg dla „izmów”, bo ona może wejśc na drogę szukania prawdy i zdemaskować ich pustkę i kłamstwo.

Tych, którzy odrzucają tą drogę i chcą żyć inaczej nazywa się oszołomami, talibami, nietolerancyjnymi, nienowoczesnymi, oskarża o ideologizację i narzucanie innym na siłę swoich „niewolniczych”, „średniowiecznych” poglądów.

Ideał chrześcijańskiego życia

Ideał chrześcijańskiego życia nie jest z tego świata, a  chrześcijaństwo i Kościół są dla niego coraz bardziej znienawidzoną przeszkodą.

Droga do osiągnięcia chrześcijańskiego ideału prowadzi przez jednoczenie się z Absolutem, a to – w świetle nauki chrześcijańskiej – nie jest możliwe bez ofiary, daru z siebie.

„Życie jako dar z siebie” (Karol Wojtyła, Osoba i czyn) to istota chrześcijaństwa.

Ów dar ma bezpośredni związek z przebaczeniem. Wolność chrześcijanina to wolność wybierania „tego, komu pragnę przebaczyć” zamiast „siebie, który trwam w przywiązaniu”. W Gaudium et spes autor pisze:

„Człowiek... nie może odnaleźć się w pełni inaczej, jak tylko przez bezinteresowny dar z siebie samego”.

Owa „słabość”, zgoda na ofiarę z siebie, od początku jest siłą chrześcijaństwa, jego fundamentem i programem rozwoju, a jednocześnie wielkim znakiem sprzeciwu i obrazą dla świata, który rozpoczyna się i kończy na materii, którym rządzi poprawność polityczna i wszechwładny pragmatyzm.

Prawo Daru jest wbudowane w człowieka. Realizuje się ono wtedy, gdy „ten kim jestem” podporządkowuje się nie „temu, jakim chcę się stać” ale „temu, jakim powinienem być”.

„Izmy”, które narodziły się w XX wieku, a dziś wchodzą w nowy etap - realizują program dokładnie przeciwny do tego chrześcijańskiego ideału.

Zbrodnicze ideologie XX wieku zaczynały się od haseł głoszących „wyzwolenie”, „pokój” i „rozwój”.  Mając swoje korzenie w buncie przeciwko zastanej władzy, w racjonalnych ideach Oświecenia i późniejszych hasłach rewolucyjnych czerpały swoją humanistyczną legitymację z opresji, krzywdy i narzuconych człowiekowi ograniczeń. Odpowiedź złem na zło nigdy nie prowadzi do dobra. Tak pojmowana spawiedliwość to droga do tyranii i zniewolenia człowieka.

„Izmy” realizują program przeciwny do programu wolności chrześcijańskiej. Posługując się tym samym słownictwem („wolność”, „pokój”, „humanizm”) próbują wypaczyć i deformować ideał chrześcijański, wmawiając człowiekowi, że on sam stanowi instancję najwyższą w procesie poznania i oceny rzeczywistości i sam dla siebie może tworzyć moralność.

Chrześcijanin natomiast wierzy w moralność, która wywodzi się z prawa naturalnego, dlatego uznaje godność każdego człowieka i jego życie jako wartość najwyższą.

Polska w walce o wartości

W Polsce Kościół właściwie nigdy nie legitymizował władzy,

a historia naszego kraju to w dużej części tradycja oporu wobec władzy narzucanej z zewnątrz. Tak było pod zaborami, w czasie okupacji hitlerowskiej, w czasach komunizmu, a także dzisiaj: w okresie postępującego relatywizmu.

Polska od początku swojej państwowości związana jest z ideałem chrześcijańskim.

W sposób szczególny ten ideał mógł rozwinąć się w słowiańskiej duszy, łagodnej, żyjącej w harmonii z naturą i z sąsiadami, otwartej na odmienność innych racji, ale bardzo przywiązanej do wolności i własnych tradycji.

Polacy próbowali i potrafili odnajdywać drogi porozumienia i twórczej wymiany z tymi, którzy się od nich różnili. Polska od średnowiecza stała się nowym domem dla wypędzanych z krajów Zachodniej Europy żydów. Paweł Włodkowic, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, na soborze w Konstancji protestował przeciwko narzucaniu pogańskim Litwinom wiary siłą (600 lat później Sobór Watykański II podobny program włączy w tekst dotyczący wolności religijnej Dignitatis humanae). Udany eksperyment polsko-litewskiej unii zadziwił Europę, dając na cztery stulecia dwóm krajom nie tylko ochronę przed zewnętrznymi zagrożeniami, ale także wewnętrzny impuls do twórczej wymiany i rozwoju.

Z Polski pochodzi największy papież ostatnich wieków i największa chrześcijańska mistyczka naszych czasów. Tutaj rozpoczął się największy koszmar dziejów: II wojna światowa i tutaj bezkrwawą rewolucją „Solidarności” zakończył się okres zimnej wojny. W tą ziemię pomiędzy dwoma totalitaryzmami wsiąkała krew obrońców wolności i dziś ta ziemia jest może jednym z ostatnich miejsc, gdzie jeszcze toczy się walka... o wolność.

Karol Wojtyła pisał, że prawdziwa wolność jest wolnością dla a nie wolnością przeciwko. A tym, dla czego jest wolność jest prawda. Tylko żyjąc w prawdzie osoba ludzka staje się wolna. Poszukiwanie prawdy to droga chrześcijaństwa.

„Izmy” odnoszą się do religii z wrogością zarzucając jej „alienowanie” i „ograniczanie” człowieka. Tymczasem to właśnie postawa wiary i religia pozwalają dochodzić do pełnej i integralnej prawdy o człowieku, który jest przede wszystkim wolną osobą, nie zaś przedmiotem dialektyki czy czynnikiem procesów ekonomicznych albo kulturowych.

(...)

W poniższej tabelce pozbierałem informacje dotyczące trzech „izmów” przełomu XX i XXI wieku.

Pomysł na takie zestawienie jest wyłącznie mój i zdaję sobie sprawę, że nie ustrzegłem się nieścisłości albo nawet błędów, a takie ujęcie jest z konieczności sporym uproszczeniem tematu.

Niemniej kierując się pewną intuicją i łącząc doświadczenia z dostępnymi mi faktami podjąłem ryzyko postawienia pewnej tezy.

Otóż wydaje się, że postępowi historycznemu towarzyszy pewna szczególn walka idei. Główny nurt rozwoju ludzkości jest co jakiś czas atakowany kolejnym „izmem”. Po jakimś czasie ludzkość zwalcza ów „izm”, ponosząc przy tym duże straty, ale jednocześnie buduje dzięki niemu zdrowszy fundament pod nowy etap dziejów. Np. koszmar II wojny światowej (w tym historia Hiroshimy i Nagasaki) mógł przyczynić się do tego, że w okresie zimnej wojny żadne z atomowych mocarstw nie zdecydowało się na użycie broni nuklearnej, co mogłoby doprowadzić do globalnej katastrofy.

Podejmowana przez kolejne „izmy” walka z Kościołem i z postawą wiary, jest procesem, który trwa stale i jest wpisany w „walkę o prawdę”. Co ciekawe prawda głoszona przez Kościół jest prawdą „niewidzialną” i z założenia niemożliwą do udowodnienia ani tym bardziej do narzucenia komuś. Opiera się bowiem na wolności. I ta wolność zawsze w końcu wygrywa. Nie dzięki wysiłkom Kościoła, lecz dlatego, że taka jest natura tego procesu. Zawsze wygrywa ostatecznie człowiek, który tej wolności szcerze szuka, choć sam jest stale dla niej największym zagrożeniem.

 

Chrześcijanin nie musi dziś się bać, że żyje w czasach szczególnie trudnych.

Wiele razy w historii chrzecijaństwo było atakowane, papieże wypędzani i zabijani, kościoły burzone, wierni prześladowani. Chrześcijanin czuje pokój, bo wie i pamięta, że ofiara Krzyża została już złożona, człowiek został uwolniony, droga do wiecznej wolności otwarta. Miłość raz na zawsze zwyciężyła w zmartwychwstałym Chrystusie, dlatego teza o „izmach” nie jest larum, groźną przestrogą ani wołaniem o opamiętanie dla grzesznego świata zagrożonego katastrofą.

Zebrane myśli mają służyć pewnej refleksji nad życiem człowieka na początku XXI wieku. Nawet gdyby w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat postępujące coraz szybciej procesy sekularyzacji i laicyzacji zredukowały Kościół do małej części jego obecnego kształtu, a kurcząca się grupka wiernych, wyszydzana bądź lekceważona została zepchnięta do podziemia – ideał chrześcijańskiej wolności pozostanie żywy i będzie na nowo odradzał ludzkość rujnowaną swymi kolejnymi „fantazjami o własnej wielkości”.

Ciekawe, że właśnie Polska jest miejscem, gdzie człowiek stawiał czoło kolejno  każdemu z tych „izmów”. Ciekawe jest także to, że właśnie Kościół, przy swoich wszystkich ograniczeniach i błędach, nigdy nie zdradził chrześcijańskiego ideału wolności. Słowianin - chrześcijanin, w którym pragnienie wolności jest stale żywe i nie daje się „obłaskawić” atrakcjami i wygodami, którymi chce się go kupić - jest dla „tego świata” dużym kłopotem. Zatem Polacy, którzy nadal czerpią ze swojej tradycji walki o wolność i prawdę i trwają w postawie niezgody na relatywistyczny, zawłaszczający model współczesności - będą mieli coraz trudniejsze życie w świecie, w którym wszystko ma się stawać szybsze, łatwiejsze i przyjemniejsze.

A może odwrotnie - staną się dla tego świata znakiem nadziei?

	NAZIZM	KOMUNIZM	RELATYWIZM
Wezwanie	Jeden naród! Jedna Rzesza! Jeden Fuhrer!	„Ruszymy z posad bryłę świata”	„Jesteś BOGIEM!” „Róbta co chceta”
Główny wróg	Żydzi (i in. „podludzie”)	rodzina	niezależny człowiek
Źródło pochodzenia	upokorzenie Niemców po I wojnie światowej	krzywda uciskanych mas	poczucie odrzucenia i alienacja
Cel	świat w rękach wyższej rasy	świat w rękach klasy robotniczej	świat bez ograniczeń dla każdego
Filozofia	Nietzsche	Marx	Dawkins
Hasło	Decyduje wybrany naród	Ludzkość wyzwala się w procesie walki klas	Nie ma absolutnego  dobra ani absolutnego zła, każdy decyduje za siebie
środki do celu	Militarne	Propaganda,  arsenały nuklearne	Media, manipulacja, nowe technologie
Przywództwo	Fuhrer	oligarchia	idol popkultury
stos. do religii	„Gott mit uns” (prześladowanie Kościoła)	„Opium dla mas” (prześladowanie Kościoła)	Wyśmiać, pokazać anachroniczność (sekularyzacja, laicyzacja aż do zlikwidowania przejawów wiary)
„duchowość”	kult siły	kult jednostki	(brak)
Rozrywki	Parady wojskowe	Wiece, manifestacje	Telewizja, gry komp.
Program pozornego dobra	Pokój dla świata, Rozwój gospodarczy, dobrobyt	Wolność dla uciskanych, równy podział dóbr, walka z analfabetyzmem,	Ruchy ekologiczne i pacyfistyczne, obrona praw mniejszości, tolerancja i akcje charytatywne
skutki (ofiary)	50 mln (wojna, obozy koncent.)	200 mln (egzekucje, łagry, czystki, głód)	500 mln ? (eugenika, aborcje)
Czas trwania	12 lat	70 lat	?